Έλενα Αναστασιάδου
First Aid Ψυχικής υγείας
Βάζετε έναν επίδεσμο σε μια τομή ή παίρνετε αντιβιοτικά για τη θεραπεία μιας λοίμωξης, σωστά; Ήδη από μικρή ηλικία εκπαιδευόμαστε να φροντίζουμε τη σωματική μας ακεραιότητα και υγιεινή, όπως π.χ. να βάλουμε ένα χανζαπλαστ σε ένα μικρό κόψιμο ή να βουρτσίζουμε τα δόντια μας, αλλά σχεδόν τίποτα για την ψυχική μας ακεραιότητα. Αργότερα μαθαίνουμε τις κατάλληλες τροφές για την υγεία μας, γυμναζόμαστε και υιοθετούμε υγιεινές συνήθειες , μαθαίνουμε να διατηρούμε τη φυσική μας υγεία ,αλλά τι ξέρουμε για το πώς να διατηρούμε την ψυχική μας υγεία. Γιατί λοιπόν δεν ισχύει το ίδιο για την ψυχική μας υγεία; Αναμένεται απλώς να «ξεπεράσουμε» τις ψυχολογικές πληγές.

Σκεφτείτε κατά τη διάρκεια της ζωής μας, μπορεί να δεχτούμε περισσότερα ψυχικά τραύματα απ ότι σωματικά. Ψυχικά τραύματα όπως η μοναξιά, η απόρριψη , η αποτυχία, η απώλεια .Ωστόσο, δεν έχουμε εκπαιδευθεί στο να τα διαχειριζόμαστε με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Όχι απλώς δεν έχουμε εφοδιαστεί με αποτελεσματικές τεχνικές, που είναι επιστημονικά αποδεδειγμένες, μα και συχνά οι γονείς μας και οι εκπαιδευτικοί δε μας μιλάνε γι αυτές τις επώδυνες καταστάσεις, σαν να μην υπάρχουν. Σκεφτείτε εάν είχαμε εφοδιαστεί με συναισθηματικά όπλα όπως η ανάπτυξη της ψυχική μας ανθεκτικότητας και προσαρμοστικότητας, η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης μας και η διακοπή των αρνητικών σκέψεων και πεποιθήσεων πώς θα ήταν η συναισθηματική μας υγεία! Εάν γενικότερα αλλάζαμε ανθυγιεινές ψυχολογικές συνήθειες , θα μπορούσαμε να αποφύγουμε πληθώρα ψυχολογικών δυσκολιών , άγχη ακόμα και ψυχοσωματικά συμπτώματα. Πως θα σας φαινόταν αν εκπαιδευόμασταν, εάν μαθαίναμε η εάν πραγματοποιόντουσαν μαθήματα ψυχικής υγείας στην οικογένεια αλλά και στο σχολείο. Ποιά τα οφέλη; Εάν, λοιπόν γινόντουσαν αυτά τα μαθήματα, θα υπήρχε καλύτερη ενημέρωση σχετικά με τις ψυχικές διαταραχές , με αποτέλεσμα να μη φοβόμαστε κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε έναν άνθρωπο με ψυχική νόσο . Ας πάρουμε για παράδειγμα το στίγμα του ανθρώπου που πάσχει από σχιζοφρένεια, συνήθως τον παρουσιάζουν στις ταινίες ως επιθετικό, με άμεσο αποτέλεσμα να περιθωριοποιείται . Ωστόσο, εάν είσαι ενημερωμένος γνωρίζεις, ότι δεν είναι όλοι οι σχιζοφρενείς εν δυνάμει δολοφόνοι και ότι αρκετοί είναι λειτουργικοί στην καθημερινότητά τους. Επίσης, δεν θα υπήρχε η ντροπή και ο φόβος οι άνθρωποι να μιλάνε γι αυτό και να αναζητούν βοήθειες. Πόσες φορές θα μπορούσαν να αποφευχθούν τραγωδίες , εάν τα άτομα λάμβαναν την απαιτούμενη βοήθεια νωρίς. Γενικά θα μιλούσαμε ανοιχτά για την ψυχική υγεία, όπως γίνεται και για την σωματική και θα λειτουργούσε η πρόληψη σε πολλές περιπτώσεις. Επιπλέον, αν μαθαίναμε να φροντίζουμε την ψυχική μας υγεία, θα αποκτούσαμε δεξιότητες υποστήριξης και παροχής βοήθειας όχι μόνο προς εμάς αλλά και προς τους ανθρώπους γενικότερα. Θα μπορούσαμε να διαπιστώσουμε εάν κάποιος αντιμετώπιζε ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας ή παρουσίαζε μια επιδείνωση ενός προβλήματος ψυχικής υγείας. Αν κάποιος φίλος/συγγενής/σύντροφος σας γυρίσει το πόδι του, σίγουρα γνωρίζετε τι πρέπει να του πείτε να κάνει. Αν όμως πάθει μία κρίση πανικού, γνωρίζετε πώς μπορείτε να τον βοηθήσετε; Πριν 100 χρόνια οι άνθρωποι άρχισαν να φροντίζουν την προσωπική τους υγιεινή και οι δείχτες αυξανόμενης διάρκειας ζωής αυξήθηκαν πάνω από 50 τοις εκατό μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες, η ποιότητα ζωής μας θα μπορούσε να ανέβει δραματικά αν αρχίζαμε να φροντίζουμε όλοι την συναισθηματική μας υγιεινή. Φανταστείτε ένα κόσμο που οι άνθρωποι θα ήταν περισσότερο ψυχολογικά υγιείς!! Πρέπει να μάθουμε πώς να εξασκούμε συναισθηματικές πρώτες βοήθειες. Εδώ είναι 7 τρόποι να το κάνετε: 1.Δώστε προσοχή στον συναισθηματικό πόνο - αναγνωρίστε τον όταν συμβαίνει και δουλέψτε για να τον αντιμετωπίσετε προτού να αισθανθείτε παντού. Το σώμα ανέπτυξε την αίσθηση του σωματικού πόνου για να μας ειδοποιήσει ότι κάτι δεν πάει καλά και πρέπει να το αντιμετωπίσουμε. Το ίδιο ισχύει και για τον συναισθηματικό πόνο. Εάν μια απόρριψη, αποτυχία ή κακή διάθεση δεν βελτιώνεται, αυτό σημαίνει ότι έχετε υποστεί ψυχολογική πληγή και πρέπει να τη θεραπεύσετε. Για παράδειγμα, η μοναξιά μπορεί να βλάψει καταστροφικά την ψυχολογική και σωματική σας υγεία, οπότε όταν εσείς ή ο φίλος σας ή το αγαπημένο σας άτομο αισθάνεστε κοινωνικά ή συναισθηματικά απομονωμένοι, πρέπει να αναλάβετε δράση. 2. Παρακολουθήστε και προστατεύστε την αυτοεκτίμησή σας. Όταν αισθάνεστε σαν να υποβιβαστείτε, αφιερώστε λίγο χρόνο για να είστε συμπονετικοί με τον εαυτό σας. Η αυτοεκτίμηση είναι σαν ένα συναισθηματικό ανοσοποιητικό σύστημα που σας απαλλάσσει από τον συναισθηματικό πόνο και ενισχύει τη συναισθηματική σας ανθεκτικότητα. Ως εκ τούτου, είναι πολύ σημαντικό να το παρακολουθείτε και να αποφεύγετε να βάζετε τον εαυτό σας κάτω, ειδικά όταν ήδη πονάτε. Ένας τρόπος για να «θεραπεύσει» την κατεστραμμένη αυτοεκτίμηση είναι να εξασκηθείς αυτο-συμπόνια. Όταν αισθάνεστε επικριτικοί για τον εαυτό σας, κάντε την ακόλουθη άσκηση: φανταστείτε έναν αγαπητό φίλο να αισθάνεται άσχημα για αυτόν για τον ίδιο λόγο και γράψτε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που εκφράζει συμπόνια και υποστήριξη. Στη συνέχεια, διαβάστε το email. Αυτά είναι τα μηνύματα που πρέπει να δίνετε στον εαυτό σας. 3. Όταν οι αρνητικές σκέψεις αναλαμβάνουν, διαταράξτε τις με θετική απόσπαση της προσοχής. Όταν αναπαράγετε δυσάρεστα γεγονότα στο μυαλό σας χωρίς να αναζητάτε νέα αντίληψη ή προσπαθείτε να λύσετε ένα πρόβλημα, απλά γεννάτε και αυτό, ειδικά όταν γίνεται συνήθη, μπορεί να οδηγήσει σε βαθύτερο ψυχολογικό πόνο. Ο καλύτερος τρόπος για να διαταράξετε την ανθυγιεινή φαντασία είναι να αποσπάσετε τον εαυτό σας από την ανάληψη μιας εργασίας που απαιτεί συγκέντρωση (για παράδειγμα, κάντε ένα Sudoku, ολοκληρώστε ένα σταυρόλεξο, προσπαθήστε να θυμηθείτε τα ονόματα των παιδιών της πέμπτης τάξης). Μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και δύο λεπτά απόσπασης της προσοχής θα μειώσουν την επιθυμία να επικεντρωθούμε στο αρνητικό. 4. Βρείτε νόημα στην απώλεια. Η απώλεια είναι μέρος της ζωής, αλλά μπορεί να μας εμποδίσει να προχωρήσουμε αν δεν αντιμετωπίσουμε τις συναισθηματικές πληγές που δημιουργεί. Εάν έχει περάσει αρκετός χρόνος και εξακολουθείτε να αγωνίζεστε να προχωρήσετε μετά από μια απώλεια, πρέπει να εισαγάγετε έναν νέο τρόπο σκέψης για αυτό. Συγκεκριμένα, το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε για να ανακουφίσετε τον πόνο σας και να ανακάμψετε είναι να βρείτε νόημα στην απώλεια και να αντλήσετε σκοπό από αυτόν. Μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά σκεφτείτε τι θα έχετε κερδίσει από την απώλεια (για παράδειγμα, "Έχασα τον σύζυγό μου, αλλά έχω γίνει πολύ πιο κοντά στα παιδιά μου"). Σκεφτείτε πώς μπορείτε να κερδίσετε ή να βοηθήσετε τους άλλους να αποκτήσουν μια νέα εκτίμηση για τη ζωή ή φανταστείτε τις αλλαγές που θα μπορούσατε να κάνετε που θα σας βοηθήσουν να ζήσετε μια ζωή πιο ευθυγραμμισμένη με τις αξίες και τον σκοπό σας. 5. Μην αφήνετε υπερβολική ενοχή να παραμείνει. Η ενοχή μπορεί να είναι χρήσιμη. Σε μικρές δόσεις, σας προειδοποιεί να αναλάβετε δράση για να επιδιορθώσετε ένα πρόβλημα στη σχέση σας με άλλο άτομο. Αλλά η υπερβολική ενοχή είναι τοξική, καθώς σπαταλά τις συναισθηματικές και πνευματικές σας ενέργειες, σας αποσπά την προσοχή από άλλες εργασίες και σας εμποδίζει να απολαύσετε τη ζωή. Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να επιλύσετε την παρατεταμένη ενοχή είναι να προσφέρετε μια αποτελεσματική συγγνώμη. Ναι, ίσως έχετε δοκιμάσει να ζητήσετε συγγνώμη στο παρελθόν, αλλά οι συγγνώμες είναι πιο περίπλοκες από ό, τι συνήθως συνειδητοποιούμε. Το κρίσιμο συστατικό που απαιτεί κάθε αποτελεσματική συγγνώμη - και οι περισσότερες τυπικές συγγνώμες δεν έχουν - είναι μια «δήλωση ενσυναίσθησης». Με άλλα λόγια, η συγγνώμη σας πρέπει να εστιάζει λιγότερο στο να εξηγήσετε γιατί κάνατε αυτό που κάνατε και περισσότερο στον τρόπο με τον οποίο οι ενέργειές σας (ή αδράνεια) επηρέασαν το άλλο άτομο. Είναι πολύ πιο εύκολο να συγχωρήσετε κάποιον όταν αισθάνεστε ότι καταλαβαίνουν πραγματικά. Ζητώντας συγγνώμη (ακόμα κι αν για δεύτερη φορά), το άλλο άτομο είναι πολύ πιο πιθανό να μεταδώσει αυθεντική συγχώρεση και να βοηθήσει τη διάλυση της ενοχής σας. 6. Μάθετε ποιες θεραπείες για συναισθηματικές πληγές λειτουργούν για εσάς. Δώστε προσοχή στον εαυτό σας και μάθετε πώς, προσωπικά, αντιμετωπίζετε κοινές συναισθηματικές πληγές. Για παράδειγμα, τους απαξιώνετε, πραγματικά αναστατώνεστε αλλά αναρρώνετε γρήγορα, αναστατώνετε και ανακάμπτετε αργά, σκουπίζετε τα συναισθήματά σας ή…; Χρησιμοποιήστε αυτήν την ανάλυση για να κατανοήσετε ποιες συναισθηματικές θεραπείες πρώτων βοηθειών λειτουργούν καλύτερα για εσάς σε διάφορες καταστάσεις (όπως ακριβώς θα προσδιορίζατε ποια από τα πολλά ανακουφιστικά άλγη στα ράφια λειτουργεί καλύτερα για εσάς). Το ίδιο ισχύει και για την οικοδόμηση συναισθηματικής ανθεκτικότητας. Δοκιμάστε διάφορες τεχνικές και μάθετε ποιες είναι οι ευκολότερες για να εφαρμόσετε και που τείνουν να είναι πιο αποτελεσματικές για εσάς. Αλλά συνήθως, συνηθίστε να λαμβάνετε τακτικά υπόψη την ψυχολογική σας υγεία - και ειδικά μετά από μια αγχωτική, δύσκολη ή συναισθηματικά οδυνηρή κατάσταση. Ναι, η άσκηση συναισθηματικής υγιεινής απαιτεί λίγο χρόνο και προσπάθεια, αλλά θα ανυψώσει σοβαρά ολόκληρη την ποιότητα ζωής σας.